Rozwody – najczęściej zadawane pytania – FAQ

Oto najczęściej zadawane pytania w sprawach rozwodowych. Odpowiedzi przedstawione poniżej mają charakter wyłącznie informacyjny (poglądowy) i mają za zadanie przybliżyć Państwu temat rozwodu, wprowadzić w zagadnienie, lecz zagadnienia nie wyczerpują i nie zastąpią indywidualnej profesjonalnej porady prawnej adwokata od rozwodów.

1. Do jakiego sądu mam się udać, aby założyć sprawę rozwodową?

Sprawy rozwodowe rozpoznają Sądy Okręgowe, zwykle specjalne ich wydziały cywilne rodzinne, czasem cywilne. W Sądzie Okręgowym w Krakowie rozwodami zajmuje się Wydział XI Cywilny Rodzinny. Do wniesienia sprawy należy wybrać ten Sąd Okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

2. Czy muszę mieć adwokata?

Nie ma obowiązku posiadania profesjonalnego pełnomocnika, ale w sprawach bardziej skomplikowanych lub w sytuacji, kiedy czujesz się niepewnie, przeżywasz stres lub/i przeciwnik ma adwokata rozważ skorzystanie z profesjonalnej pomocy.

3. Jakie opłaty muszę ponieść przy zakładaniu sprawy?

Opłata sądowa przy rozwodzie wynosi 600 zł, może być uiszczona w znakach opłaty sądowej lub przelewem na konto sądu.

4. Jakie dokumenty będą potrzebne do rozwodu?

Potrzebujesz odpis skrócony aktu małżeństwa, odpisy skrócone aktów urodzenia dzieci, ewentualne umowy majątkowe małżeńskie.

5. Ile potrwa moja sprawa rozwodowa?

Czas trwania sprawy rozwodowej zależy od wielu czynników np. obłożenia sprawami danego sądu, ilości orzekających sędziów i skomplikowania sprawy. Najmniej czasochłonne są sprawy rozwodowe bez orzekania o winie, które mogą nawet zakończyć się na jednej rozprawie. W sprawach z orzeczeniem winy długość trwania sprawy zależy od ilości koniecznych do przeprowadzenia dowodów, np. przesłuchania świadków, opinii specjalistycznych i innych nieprzewidzianych zdarzeń (np. choroby sędziego referenta). Na podstawie osobistych doświadczeń w prowadzeniu tego rodzaju spraw mogę powiedzieć, że rozwody w Krakowie trwają od kilku miesięcy do kilku lat, a rozprawy są wyznaczane średnio co 6 miesięcy, a więc 2-3 razy w roku.

6. Czy mogę coś zrobić, aby przyspieszyć rozpoznanie sprawy?

Dobrze napisane pismo procesowe sprawi, że sąd nie będzie wzywał Cię o uzupełnienie jego braków formalnych, a pierwsza rozprawa zostanie wyznaczona szybciej. Oszczędzisz swój ( i sądu także) czas jeśli pozew o rozwód opłacisz od razu przy wnoszeniu naklejając znaki opłaty sadowej lub robiąc przelew na rachunek sądu. Unikniesz wezwania o uzupełnienie tzw. braków fiskalnych. Jeżeli masz szczególne powody, możesz zwrócić się do sądu z prośbą o przyspieszenie rozprawy odpowiednio to argumentując, decyzja należy do sądu.

7. Czy muszę iść na rozprawę rozwodową?

To zależy, czy sąd Cię na nią wezwał, czy tylko o niej zawiadomił. Jeżeli otrzymujesz pismo zatytułowane „wezwanie”, to stawić się musisz, jeżeli „zawiadomienie”, to możesz przyjść, ale nie musisz. Trzeba dokładnie czytać to, co przychodzi z Sądu, to ogólna zasada. Niezależnie od tego w jakiej formie sąd poinformował Cię o rozprawie, (tzn. czy Twoja obecność jest obowiązkowa, czy nie), musisz zdawać sobie sprawę, że brak aktywnego udziału w sprawie, nieobecność na rozprawie może i zwykle wywołuje negatywne konsekwencje procesowe, np. zapadnie Wyrok zaoczny, ważny świadek zostanie przesłuchany pod Twoją nieobecność. Łatwiej jest zatem jeżeli występujesz z adwokatem, który może w pewnych sytuacjach Cię wyręczyć, nigdy jednak Twój pełnomocnik nie może zeznawać za Ciebie, dlatego, gdy otrzymujesz wezwanie do osobistego stawiennictwa, powinieneś we własnym interesie przyjść osobiście i złożyć zeznania.

8. Mieszkam za granicą, czy muszę przyjeżdżać, by złożyć zeznania w sprawie rozwodowej?

Jeżeli jesteś obywatelem polskim i mieszkasz za granicą możesz złożyć zeznania w polskim konsulacie, choć sprawa będzie toczyć się przed polskim sądem.

9. Chcę się rozwieść bez orzekania o winie, a żona/mąż domaga się rozwodu z mojej winy, czy sąd może zaniechać orzekania o winie?

Niestety, Sąd może nie orzekać o winie tylko wtedy, gdy oboje małżonkowie tego chcą, na zgodny wniosek małżonków. Jeżeli choćby jedno złoży żądanie orzekania o winie, to sąd musi prowadzić postępowanie dowodowe także na okoliczność zawinienia obojga małżonków w rozkładzie pożycia.

10. Ja chcę rozwodu, a żona/mąż separacji, co orzeknie sąd?

To zależy czy zostaną spełnione przesłanki do rozwodu, czy separacji. Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację. Trzeba jednak pamiętać, że powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne, a w czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o separację. Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji albo rozwodu.

11. Po co mi orzeczenie o winie w rozwodzie?

Pomijając motywy osobiste (np. satysfakcja, sprawiedliwość itp.) wina małżonka w rozkładzie pożycia potwierdzona w Wyroku rozwodowym ma co do zasady znaczenie w zakresie obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami po rozwodzie. Nie ma natomiast żadnego znaczenia w alimentach żądanych na dzieci pochodzące z tego małżeństwa.

12. Toczy się nasza sprawa rozwodowa, nie chcę jeszcze rezygnować z rozwodu ale chcę dać szansę mężowi/żonie, co mogę zrobić?

Nie wycofując sprawy możesz złożyć wniosek o zawieszenie postępowania argumentując to chęcią ratowania małżeństwa. Jeżeli sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego, zawiesza postępowanie. Zawieszenie takie może nastąpić tylko raz w toku postępowania. Podjęcie postępowania następuje na wniosek jednej ze stron, nie wcześniej jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy postępowanie.

Inną podstawą zawieszenia jest zgodny wniosek obu stron. Tu również sąd postanowi podjąć postępowanie na wniosek jednej ze stron, lecz nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia, jeżeli strony we wniosku o zawieszenie nie oznaczyły dłuższego terminu.   Sąd umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu. Należy pamiętać, że jeżeli nie złożysz w odpowiednim terminie wniosku o podjęcie postępowania, to umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

13. Co dzieje się z majątkiem małżonków w trakcie sprawy rozwodowej i po jej zakończeniu?

Samo zainicjowanie sprawy rozwodowej nie zmienia prawnego statusu majątku wspólnego małżonków. W wyjątkowych i nieskomplikowanych przypadkach z rozwodem można połączyć podział majątku, ale sądy robią to niechętnie. W wyniku prawomocnego Wyroku rozwodowego pomiędzy małżonkami ustaje wspólność majątkowa małżeńska i można dokonać podziału majątku zgromadzonego w trakcie małżeństwa. Jest to odrębna sprawa.

14. Mąż nie płaci na dziecko w trakcie rozwodu, czy muszę czekać na Wyrok?

Nie, możesz złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez zasądzenie alimentów na czas procesu. Wyrok rozwodowy obejmuje alimenty tylko po prawomocności, nie obejmuje alimentów za okres wsteczny, więc tylko tak można doprowadzić do uzyskania tytułu egzekucyjnego za okres od wytoczenia powództwa o rozwód do prawomocności Wyroku.

15. Co zawiera Wyrok w sprawie rozwodowej?

Wyrok uwzględniający żądanie rozwodu zawiera także inne rozstrzygnięcia, a mianowicie orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.

Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.

16. Jak mogę zaskarżyć Wyrok?

Są dwa sposoby:
Pierwszy- w terminie 7 dni od ogłoszenia Wyroku złóż wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia Wyroku i doręczenie go wraz z odpisem tegoż Wyroku na swój adres. Po doręczeniu Wyroku wraz z uzasadnieniem masz 2 tygodnie na wywiedzenie apelacji (odwołania).
Drugi – w terminie 21 dni od ogłoszenia Wyroku apelację wnosisz bez oczekiwania na uzasadnienie. Apelację jest kierowana do Sądu Apelacyjnego, ale zawsze za pośrednictwem Sądu Okręgowego, który wydał wyrok, a więc wnosisz ją do Sądu I instancji.

17. Co się dzieje z moim nazwiskiem po rozwodzie?

Jeżeli nie podejmiesz dalszych działań, to pozostajesz przy swoim dotychczasowym nazwisku, nic się nie zmienia. W terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się Wyroku orzekającego rozwód możesz jednak poprzez oświadczenie złożone przed Kierownikiem USC powrócić do nazwiska, jakie nosiłaś/eś przed zawarciem małżeństwa.