Dla większości z nas opieka i czułość dziadków, to jedno z najpiękniejszych wspomnień dzieciństwa. Z rozrzewnieniem wspominamy smak pierogów babci i niesamowite opowieści dziadka. Z ust przedstawicieli starszych pokoleń często można usłyszeć stwierdzenie, że dzieci się kocha, ale za wnukami się szaleje. Co zrobić, gdy na drodze utrzymania tej więzi z dziadkami staje rozstanie rodziców?
Zdarza się bowiem tak, ze konflikt pomiędzy małżonkami wykracza poza ich osoby i rozprzestrzenia się na członków rodzin pochodzenia. Z reguły za każdą ze stron stają ich rodzice i rodzeństwo nawet jak bezpośrednio w tym konflikcie nie uczestniczą. Domaganie się orzeczenia winy w rozwodzie dodatkowo komplikuje relacje międzypokoleniowe, w procesie bowiem w roli świadków jednej lub drugiej strony występują najczęściej ich najbliżsi krewni. Niezadowolenie z treści zeznań teścia, czy teściowej w sprawie rozwodowej często rodzi pokusę odpłaty „ pięknym za nadobne”, a rodzący się konflikt niejako rykoszetem dotyka małoletnie dzieci, które już tak często nie bywają u dziadków, jeśli w ogóle zachowują przyzwolenie na takie kontakty ze strony rodzica wiodącego, najczęściej matki.
Kontakty wnuków z dziadkami zgodnie z dobrem dziecka
Trzeba jednak pamiętać, że nie dopuszczając lub ograniczając kontakty z dziadkami krzywdzi się przede wszystkim własne dzieci, zabiera się im dziadków, a lata rozłąki są nie do nadrobienia. Rozwodzimy się my dorośli, a nie nasze dzieci. One mają prawo do zachowania więzi także ze starszym pokoleniem rodziny. Możemy nie lubić teściowej, ale musimy zaakceptować fakt, ze nasz syn czy córka, kocha babcię i kontakt z nią może wnieść wiele pozytywnego do jego świata.
Z kolei błędem dziadków jest często to, że toczą rozmowy o sprawach dorosłych przy dzieciach, nawet nieświadomie lub wprost źle wypowiadają się o drugim rodzicu do wnuka czy wnuczki. Takie zachowania są niedopuszczalne, gdyż zaburzają poczucie bezpieczeństwa u dzieci i negatywnie wpływają na ich dalszy rozwój emocjonalny. Jest to także zwykle kluczowy argument przed sądem, aby kontakty z dziadkami ograniczyć lub nawet zakazać im osobistej styczności z dzieckiem.
Podstawową przesłanką w przyznaniu i ustaleniu sposobu kontaktów dziadków z wnukami jest dobro dziecka. Kontakty z dziadkami nie mogą zagrażać ani naruszać dobra dziecka.
Sposoby kontaktów dziadków z wnukami
Rodzic, który nie mieszka z dziećmi mając z nimi ustalone spotkania z reguły pragnie umożliwić swoim rodzicom przy okazji kontakt z wnukami. Częste jest zjawisko, kiedy ustalone sądownie kontakty ojca z dziećmi odbywają się w domu dziadków ojczystych, w ich obecności lub wręcz dziadkowie ci zastępują ojca w opiece nad dzieckiem.
Sądy nie oceniają pozytywnie sytuacji, w której dochodzi do stałego „wyręczania” rodzica, najczęściej ojca w kontakcie z dzieckiem i to nie z tej przyczyny, aby opieka dziadków była czymś niepożądanym, lecz z tego powodu, że ustalone kontakty ojca mają ze swej istoty i celu służyć zachowaniu i pogłębieniu jego więzi z potomstwem. De facto ojciec w taki sposób sam pozbawia się możliwości kontaktu z własnym synem, czy córką w przyznanym mu czasie, a jego rola w najlepszym razie ogranicza się do kierowcy dzieci. Mówię tu o sytuacji, kiedy ojca permanentnie nie ma z dziećmi podczas kontaktów, ceduje opiekę na innych członków rodziny, nie zaś o sytuacji, w której bliscy świadczą mu doraźną pomoc w opiece nad dziećmi pod jego nieobecność, bo np. musiał gdzieś nagle pojechać lub towarzyszą mu w kontakcie.
Kontakty z dziadkami niezależne od kontaktów z rodzicem
O ile kontakty drugiego rodzica z dzieckiem sąd może ustalić w drodze postanowienia po przeprowadzeniu specjalnego postępowania przed sądem rodzinnym, a w razie wszczęcia sprawy rozwodowej w Wyroku rozwodowym, w trakcie zaś tych postępowań w drodze odpowiednich zarządzeń tymczasowych na czas procesu, to kontakty z dziadkami wymagają podjęcia dodatkowej osobnej inicjatywy, także procesowej ze strony zainteresowanych dziadków.
Dziadkowie maja prawo do kontaktów z wnukami, nawet jak ich syn, czy córka zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej lub mają zakaz kontaktu z własnym dzieckiem albo z własnej woli nie realizują kontaktu rodzicielskiego.
Próba porozumienia
Najlepiej oczywiście, aby dziadkowie lub reprezentujący ich adwokat prowadzący praktykę z zakresu prawa rodzinnego podjął próbę porozumienia z rodzicem wiodącym przy ustaleniu ich własnych terminów spotkań z wnukami. To samo dotyczy przypadku, gdy inicjatywa regulacji spotkań z dziadkami wychodzi od rodzica. Nie jest to łatwe, gdyż wiele czynników trzeba wziąć pod uwagę, aby wpasować się w grafik dzieci i rodzica wiodącego, który już zwykle prowadzi osobne życie, czasem ma nowe dzieci z innym partnerem, a nawet mieszka w innym mieście niż dziadkowie. Trzeba pamiętać iż prawo do kontaktów z wnukami mają dziadkowie z obu stron i oczywiście sam drugi rodzic. Dochodzi jeszcze wiele okoliczności właściwych konkretnej sprawie.
Sądowe dochodzenie ustalenia kontaktów dziadków z dzieckiem.
Jeżeli nie uda się wypracować porozumienia, pozostaje droga sądowa.
Podstawę do dochodzenia przez dziadków ustalenia ich własnych kontaktów z dzieckiem stanowi art. 113[6] kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Nie są to łatwe procesy, ale na pewno rezygnować z kontaktów z wnukami z tego powodu nie warto.
W procesie można się z wrócić z prośba o pomoc do adwokata od prawa rodzinnego z Krakowa.