Już mi niosą suknię z welonem… a tu przyszły mąż lub żona proponują drugiej stronie podpisanie intercyzy. Sprawa robi się niezręczna, bo jak to? Dlaczego? Przecież sobie ufamy, chcemy budować wspólne życie, co moje to twoje… Podpisać, nie podpisać, oto jest pytanie. A może w ogóle odwołać ten ślub? Wiele myśli kołacze się po głowie, zwłaszcza, jeśli jest duża różnica w dochodach i posiadanym majątku na początku wspólnej drogi.
Czym jest intercyza?
Intercyza to umowa majątkowa małżeńska zawierana przez małżonków lub przyszłych małżonków (nupiturientów), która wprowadza w miejsce standardowego ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej inny ustrój, a mianowicie;
- rozdzielność majątkową lub
- ograniczoną wspólność majątkową małżeńską
- rozszerzoną wspólność majątkową małżeńska.
- rozdzielność z wyrównaniem dorobków.
Najczęściej decydując o ustroju majątkowym małżonkowie wybierają całkowitą rozdzielność majątkową dlatego też w obiegowym języku intercyza używana jest jako synomin rozdzielności majątkowej.
Każda z tych umów wymaga formy aktu notarialnego, a więc wizyty u notariusza, przed którą warto jednak rozważyć, czy w tym konkretnym wypadku będzie to rozwiązanie korzystne najlepiej udając się na konsultację do adwokata specjalizującego się w sprawach dotyczących podziału majątku.
Gdy intercyzy chce tylko jeden małżonek, a drugi nie.
Intercyza jest umową, a więc do jej zawarcia potrzebne są zgodne oświadczenia obu stron – małżonków. Jeżeli nie ma zgody to umowa nie zostanie podpisana i obie strony automatycznie ( domyślnie ) wejdą po zawarciu małżeństwa w ustrój wspólności ustawowej.
Często jest jednak tak, że ten brak zgody jednego z małżonków wynika z emocji jakie towarzyszą samej propozycji ( np. złożonej pod wpływem rodziny przyszłego małżonka ), rzetelne informacje o skutkach zawarcia umowy pozwalają rozwiać wątpliwości i podjąć świadomą decyzję.
Czy intercyza jest dobra?
Intercyza nie jest ani dobra ani zła ze swej natury, jest rozwiązaniem prawnym, które niczym dobry garnitur powinno być skrojone na miarę, a więc dostosowane do konkretnej sytuacji faktycznej i prawnej przyszłych małżonków oraz ich planów.
Należy zaznaczyć, że strony mogą zmieniać ustrój majątkowy wielokrotnie w trakcie małżeństwa, o ile są zgodne co do zawarcia danej umowy majątkowej.
Intercyza ma wiele zalet, ma też swoje wady, których warto być świadomym przed jej podpisaniem. Oto niektóre z nich.
Korzyści z intercyzy z rozdzielnością majątkową
- jeżeli zostanie podpisana wraz z zawarciem małżeństwa i będzie nieprzerwanie obowiązywać do jego ustania, to eliminuje konieczność dokonywania podziału majątku po rozwodzie, separacji, każdy z małżonków pozostaje wówczas z tym, co nabył w czasie trwania małżeństwa,
- małżonkowie utrzymują niezależność finansową, co może mieć znaczenie w sytuacji, kiedy prowadzą lub planują założenie własnej działalności gospodarczej, zwłaszcza takiej, z którą związana jest duża odpowiedzialność finansowa ( odszkodowawcza ), np. jak w przypadku wszelkich tzw. wolnych zawodów,
- intercyza chroni małżonka przed długami zaciągniętymi przez drugiego małżonka, lecz wbrew powszechnej opinii nie jest to ochrona bezwzględna, tzn. ochrona nie dotyczy wszystkich długów, a warunkiem ochrony jest wiedza kontrahenta małżonka o treści umowy majątkowej małżeńskiej.
Wady intercyzy z rozdzielnością majątkową
- nie zabezpiecza dostatecznie interesów drugiego małżonka, najczęściej kobiety, w sytuacji, kiedy strony umówiły się, że zrezygnuje ona z pracy i zajmie się wychowywaniem dzieci podczas gdy mąż był wyłącznym dostarczycielem zasobów finansowych rodziny, w razie ustania małżeństwa żona nie będzie uprawniona do części majątku męża , czego jednak nie należy mylić z alimentami na małżonka i na dzieci, gdyż są to dwa różne uprawnienia
- małżonkowie mogą mieć trudności we wspólnym wzięciu kredytu, ich zdolność kredytowa badana jest z osobna, często pojawia się problem dodatkowych zabezpieczeń takiego kredytu,
- małżonkowie pomiędzy którymi obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej nie mogą rozliczać się wspólnie podatkowo,
- w razie potrzeby żaden z małżonków nie ma umocowań do zarządzania majątkiem współmałżonka nawet jeśli na codzień bez przeszkód faktycznie z niego korzysta np. środkami zgromadzonymi na koncie bankowym, czynszem pobieranym od najemcy z mieszkania współmałżonka, chyba, że zostaną sporządzane dla drugiego małżonka stosowne pełnomocnictwa.
Czy intercyza jest droga?
Taksa notarialna przy zawieraniu umowy majątkowej małżeńskiej ustalana jest indywidualnie z notariuszem. Zwykle jest to koszt kilkuset zł, ponadto umowa taka jest wolna od podatku od spadków i darowizn oraz od podatku od czynności cywilnoprawnych.
Czy zawarcie intercyzy z rozdzielnością majątkową wyklucza nabycie jakieś rzeczy np. nieruchomości, samochodu wspólnie przez małżonków?
Nie, to nie stanowi żadnej przeszkody, małżonkowie z zawartą intercyzą mogą nabyć każdy przedmiot na współwłasność, tak jak z każdą inną osobą trzecią.
Intercyza a alimenty na dzieci i małżonka
Zawarcie intercyzy nie wyklucza kierowania roszczeń o alimenty do drugiego małżonka, tak na dzieci, jak i na drugiego małżonka.
Należy jednak pamiętać, że intercyza może mieć przełożenie na wysokość alimentów dochodzonych od osoby zobowiązanej. Wysokość należnych alimentów ustala się bowiem m.in. w oparciu o możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego, te zaś są z natury różne u osoby, która pozostaje w ustroju wspólności majątkowej i tej która zdecydowała się na rozdzielność majątkową.
Może to mieć znaczenie także przy alimentach na dziecko pozamałżeńskie, z tzw. konkubinatu czyli związku partnerskiego, ale też przy alimentach na dziecko z wcześniejszego małżeństwa zobowiązanego.
Warto zatem gruntownie przemyśleć sobie decyzję o zawarciu intercyzy. Zalecana jest w tym celu konsultacja z adwokatem specjalizującym się w sprawach związanych z podziałem majątku.
Opracowanie:
Mecenas Małgorzata Tokarz